Het opstook- en afkoelprotocol bij vloerverwarming kritisch bekeken
1. Moet ik het opstook- en afkoelprotocol nog naleven?
Directe aanleiding voor dit artikel is een presentatie die de stichting Technisch Bureau Afbouw (TBA) onlangs bij Forbo Eurocol organiseerde. TBA heeft een kennispaper opgesteld met de concrete vraag of het vaak uitgevoerde opstook- en afkoelprotocol nog wel de juiste methode is voorafgaand aan het egaliseren en installeren van een vloerbedekking of tegelvloer. Dat protocol (B22-2, later NEN 2742) van Stichting Bouw Research (SBR) stamt uit de tijd dat vloerverwarming net in opkomst was. Het ging destijds altijd uit van een cementgebonden dekvloer op een dikke isolatielaag (ten minste 20 mm) en rechthoekige of L-vormige vloervelden die rondom waren voorzien van kantstroken. Daarnaast golden nog diverse aanvullende voorwaarden, zoals mantelbuizen om de verwarmingsleidingen. U voelt hem al aankomen: vaak niet de omstandigheden waarin tegenwoordig vloerverwarming wordt geïnstalleerd. Tijd dus voor een herbezinning.
2. De praktijk strookt vaak niet met de theorie
Dekvloeren zijn tegenwoordig vaak niet rondom voorzien van kantstroken en ook dilataties tussen vloervelden ontbreken regelmatig. Die zijn lastig aan te brengen of men vindt een naadloze vloer simpelweg mooier. Ook wordt vloerverwarming steeds vaker geïnstalleerd in hechtende dekvloeren, omdat de constructievloer zelf al van onderaf is geïsoleerd. Daarnaast krijg je als stoffeerder of tegelzetter regelmatig te maken met ruimten die niet rechthoekig of L-vormig zijn, of met vloerverwarming die slechts in delen van een dekvloer is aangebracht. Verder zouden tussen verschillende vloervelden zo min mogelijk leidingdoorvoeren moeten worden gemaakt of gebruik leidingen die in een mantelbuis kunnen schuiven bij krimp en uitzetting. Daarnaast wordt vloerverwarming steeds vaker ingefreesd of er wordt een elektrisch systeem geïnstalleerd. Allemaal omstandigheden waarbij de praktijk vaak niet strookt met de theorie van het oorspronkelijke opstartprotocol.
3. Dus geen opstook- en afkoelprotocol meer?
Die vraag lijkt gerechtvaardigd, want eigenlijk creëer je daar vaak scheurvorming mee die je vervolgens gaat repareren. In de oorspronkelijke situatie waarop het opstartprotocol was gebaseerd, zorgde je ermee dat de zwevende zand-cementdekvloer op een dikke laag isolatie zich rustig kon ‘zetten’. Daar trad dan vaak ook wel wat scheurvorming bij op, maar die liet zich gemakkelijk repareren voor de verdere afwerking met een egalisatie en vloerbedekking of tegels. Ligt een moderne zand-cementdekvloer of anhydrietdekvloer slechts op folie, of betreft het een hechtende dekvloer, dan zal het opstook- en afkoelprotocol tot meer scheurvorming kunnen leiden, met extra reparatiewerk tot gevolg.
4. Wat is het alternatief?
Naast het opstook- en afkoelprotocol is er het ingebruiknameprotocol. Hierbij wordt de dekvloer bij een lagere temperatuur geëgaliseerd en afgewerkt, waarna de vloerverwarming stapsgewijs - vaak met 3 °C per dag - wordt opgeschroefd. Dat werken met een lagere vloertemperatuur is al het geval met vloerverwarming die gekoppeld is aan een warmtepomp, maar door hernieuwde inzichten lijkt deze methode ook voor systemen met een traditionele cv-ketel de voorkeur te hebben boven het oorspronkelijke opstook- en afkoelprotocol. Ook al omdat aannemers er steeds vaker voor kiezen om cv-ketels pas in een laat stadium te installeren, om het risico van diefstal op de bouwplaats te verkleinen. Over deze nieuwe inzichten is het laatste woord echter nog niet gevallen. Forbo Eurocol beraadt zich momenteel - in nauwe samenspraak met TBA - over een geüpdatet advies voor verschillende vloerconstructies en verwarmingssystemen, in combinatie met vloerverwarming.
5. Wordt vervolgd!
Dus op dit moment nog geen sluitende 5 tips voor het werken met vloerverwarming? We staan inderdaad op het punt dat we de bestaande protocollen moeten herbeoordelen en waarschijnlijk ook gaan bijstellen. Tot die tijd gelden uiteraard de adviezen die onveranderd blijven, zoals zorgen voor voldoende dekking boven de leidingen, het plaatsen van kantstroken, het aanbrengen van dilataties, de juiste verwerkingstemperaturen, enzovoort. Het traject dat Forbo Eurocol is ingegaan met TBA wordt begin 2025 voortgezet en de inzichten die dit oplevert, zullen we zo nodig doorvoeren in onze verwerkingsinstructies en technische adviezen. Heb je twijfels over de juiste werkwijze voor het werken met vloerverwarming, dan komt je Technisch-commercieel adviseur graag een kijkje nemen op je project om de omstandigheden ter plaatse te beoordelen voor een advies op maat. Dit onderwerp krijgt in 2025 in ieder geval een vervolg en in Eurovisie houden we je op de hoogte van de ontwikkelingen!
Wil je de volledige kennispaper van TBA over het opstookprotocol lezen? Klik dan op onderstaande link.
tbafbouw.nl